Voorouderverering.

Vorige week werd ik door een vriend uitgenodigd om het gedenken van het overlijden van zijn vader (dertig jaar geleden) bij te wonen. Ik wist niet precies wat ik moest verwachten, enkel wel dat het bijzonder op prijs werd gesteld, dat ik zou komen. Het werd mij snel duidelijk. Ik kreeg een lift van andere vrienden, die ook waren uitgenodigd. Op de weg er naar toe werd er gestopt om een presentje te kopen, 24 blikjes bier. Het werd een gezellig feest.

Volgens de cijfers (Vietnamese Wikipedia) is 45% van de Vietnamezen niet religieus. Dat komt wat ongeloofwaardig over. Als je hier zo rond loopt krijg je toch wel snel de indruk dat de Vietnamezen diep gelovig zijn.
Ik denk dat het beter is te zeggen, dat ze geen aanhanger zijn van, nu wordt het wat moeilijk, een "echt" geloof. Wellicht kan ik beter zeggen zeggen, ze zijn geen Boeddhisten (20% van de Vietnamezen) of Katholieken (10%) of een variatie daarop. Maar niet gelovig in deze zin betekent zeker niet dat het atheïsten zijn.
Je struikelt hier bijkant over de Boeddhabeelden. Tempels zie je overal. Elk restaurant of winkel heeft wel ergens een altaar staan. Iedereen waar ik aan huis ben geweest, heeft een altaar waarvoor dagelijks wordt geofferd. Soms een kleintje in de woonkamer, maar zelfs ook wel een hele kamer alleen daarvoor. Daarnaast in de tuin vaak ook nog offerhuisjes (dat is de beste vertaling, die ik kan verzinnen).
Dagelijks wordt er wierrook gebrand en elke veertien dagen, volle maan en nieuwe maan, stookt een groot deel van de mensen een fikkie op straat. Dan wordt er geofferd. Gisteren was het weer volle maan. Ik wordt dan door vrienden uitgenodigd om te komen eten. Degenen waar de offerandes voor zijn bestemd, hebben over het algemeen weinig honger en het eten moet toch op.
Het heeft allemaal te maken met het vereren van de voorouders. Dat wordt gedaan door het overgrote deel van de Vietnamezen. Het speelt een enorm belangrijke rol in het leven hier.
Je offert voor de overleden familie, die op hun beurt weer weer een oogje op de levenden houden. (Deze waarschijnlijk wat te simpele uitleg heb ik, wel atheïst, zelf bedacht.)

Het hoeft niet speciaal familie te zijn. Ook mythische figuren worden zo vereert. De beeldjes die iedereen in zijn altaar heeft, zijn geen Boeddha's, wat ik eerst dacht, maar de "keukengoden". Goden is volgens mij maar een matige vertaling. Hun namen duiden daar ook niet op. Zoals ông Táo, ông betekent gewoon meneer of grootvader. (p.s. ze noemen mij hier ook ông) Het beste dat ik er van kan maken, is, dat ze boodschappers zijn tussen hier en "boven".
Ik heb verschillende mythes gelezen over de keukengoden, maar de hoofdlijn is altijd een man die zijn vrouw heeft verlaten, later terugkeerd naar zijn vrouw die dan een andere man heeft, drama!
Daarnaast worden belangrijke figuren uit de geschiedenis van Vietnam vereerd. Zoals de Hung-koningen. Daar is zelfs een feestdag voor. Ook de Partij, die formeel toch erg ongelovig is, doet hieraan mee.

Dan is er ook nog offeren en offeren. Er heerst kennelijk de opvatting, dat meer offeren of een luxer altaar ook meer voorspoed is. Of een exravagant offerhuis in de tuin. Rijke families bouwen soms ook nog complete tempels om de eigen voorouders te vereren. Voor een speciale boodschap kun je ook een proffessional inhuren, om de gebeden op te dreunen.
Als je je dat allemaal niet kunt veroorloven, zoek je een plek op, waarvan je denkt dat daar een betere verbinding met boven is. Als ik hier zo rondfiets in de omgeving, kom ik regelmatig plekken tegen, waar kennelijk een direkte lijn ligt. Bijvoorbeeld bij de ruines van een oude tempel. Helaas ruimt niemand de offerrestanten op en lijkt het daar soms net een illegale vuilnisdump.

Bovenstaande heeft geen enkele wetenschappenlijke waarde. Het is wat ik in de loop van de jaren bij elkaar gepuzzeld heb. Ik geef geen garantie voor de juistheid. Ik weet ook nog lang niet alles, telkens blijkt weer, dat het toch wat anders in elkaar zit. Ik twijfel zelfs of veel Vietnamezen het allemaal weten. Ze gooien alles door elkaar. Het is ook niet of Boeddhist of voorouderverering, maar vaak een combinatie daarvan. Ook de katholieken zijn daar volgens mij niet vrij van.

Als je voorouderverering niet als een geloof ziet, kun je wellicht stellen dat een groot deel van de Vietnamezen niet gelovig zijn. Maar zelfs dan nog, 20% Boeddhisten lijkt mij een veel te lage schatting. Naast de beeldjes van de keukengoden, zie ik toch ook wel veel "echte" Boeddha's. Enorme Boeddhabeelden en imposante kloosters zijn geliefde bestemmingen voor een dagje uit. Ik denk dat ze slechts de regelmatige pagodegangers hebben geteld. Daar zijn de meesten toch niet erg fanatiek in.