Morbide uitstapjes

Op een van mijn fietstochtjes kwam ik langs iets wat ik nog niet kende. Volgens het bord langs de weg een relic site. Het bleek een tempel ter herinnering aan de gevangenis die daar is geweest.
Ten tijde van het regime van president Ngo Dinh Diem heerste zijn broer Can met behulp van een privé-leger en geheime politie over het midden van Vietnam. Hij zette naast tegenstanders ook zakenlui daar gevangen om hun te dwingen hun vermogen aan hem af te staan. Dit mede namens een ander broertje, Thuc, aartsbisschop van Hue. Die rekende op vrijwillige bijdragen van de zakenmensen. Verder promootte hij zeer agressief het katholicisme in het overwegend Boeddhistische Vietnam. Dit leidde tot protesten en daarop reageerde Can weer door op de menigte te laten schieten. Uiteindelijk werd dit hun ondergang. De broers Diem, Can en Nhu (nog zo'n lieverdje in de familie Ngo), die heersten met steun van de Amerikanen werden gedood bij een staatsgreep (vermoedelijk ook gesteund door de Amerikanen). Thuc had mazzel, hij was in Rome.

Er wordt daar geen entree geheven, maar ik was maar net het terrein opgelopen, of er dook iemand op die mij over het terrein heeft rondgeleid. Dan kun je nauwelijks anders dan op het eind een fooi geven. Hij had het trouwens wel verdiend. Het terrein is groot en de rondleiding duurde wel een half uur. En daarbij zijn Engels was ook erg goed.

Op een heuvel waren cellenblokken gebouwd. Elke cel niet breder dan de deur. De meeste zijn met de grond gelijk gemaakt, maar een staat nog overeind. Deze doet dienst als museum. Met poppen wordt een scène uitgebeeld. In elke cel een uitgemergelde gevangene en bewakers die een gevangene in een cel duwen. Dit in het halve duister. Het is net een spookhuis.

Het is heel onwerkelijk deze duistere geschiedenis in een werkelijk prachtige omgeving. Waarschijnlijk vond Can dit wel handig. Het was op nog geen kilometer afstand van zijn villa. Deze wordt nu nog in vervallen toestand bewaard als bewijs van zijn misdaden.

Als je rondfiets in een mooie bosrijke omgeving, kan het haast niet mis dat je overal begraafplaatsen ziet. Vaak tegen een heuvel aangebouwd. Ze gunnen de overledene graag een goed uitzicht. Ook zie je af en toe een enkel eenzaam graf. Blijkbaar kun je iemand op eigen grond begraven.
Ook op de heuvel waarop de gevangenis heeft gestaan zag ik diverse graven. Niet van de gevangenen, maar de buurtbewoners. Lijkt mij niet de meest leuke plek voor je laatste bestemming. Gezien de graven waren het ook niet de meest rijke mensen.
Soms zijn de graven heel eenvoudig, maar soms zijn het enorme bouwwerken. In deze cultuur passen ook de keizergraven. Dat zijn complete parken met paleizen.

In de zelfde omgeving ligt een grote militaire erebegraafplaats. Lang niet alle graven zijn voorzien van een naam. En dat zijn dan nog de gelukkigen, ik denk dat er ontelbare Vietnamezen tijdens de oorlogen gewoon zijn verdwenen in de jungle.

De Vietnamezen doen aan voorouderverering. Ik heb de indruk dat dit voor de meeste mensen hier nog belangrijker is dan het Boeddhisme. Al vaker heb verteld over het offeren op de stoep voor het huis voor de overledenen. Dat doet zo ongeveer iedereen. Als je echter het geld hebt, dan bouw je een eigen familietempel, om de overledenen te eren. Dit meestal nu weer niet in een bosrijke omgeving, maar gewoon in de straat tussen andere huizen. Wel is dit meestal in de dorpen, de grondprijzen in de stad zullen wel te hoog zijn, voor iets wat nauwelijks wordt gebruikt. Enkel op een sterfdag verzamelt de familie zich in de tempel. De rest van het jaar wordt het niet gebruikt.
Ook hier varieert het van vrij simpel tot het mooiste ( een betere omschrijving is protserige ) gebouw van de wijde omgeving. Vooral in de laatste jaren zie ik de mooiste en grootste familietempels verschijnen. Als ik mijn vrienden er naar vraag, is het standaardantwoord; Viet Ku. Dat zijn naar het buitenland geëmigreerde Vietnamezen. En woon je in het Westen, dan ben je rijk. Dan verwacht de familie dat jij bijspringt, als ze naar de dokter moeten, een stukje land willen kopen, een kind dat studeert en dus niet enkel de levenden, maar ook een familietempel voor de overledenen bouwt.
In de cultuur hier zit heel duidelijk een element van; als je succes hebt, dan geef je wat terug.

Ik ben altijd wat terughoudend om begraafplaatsen te bezoeken als een toerist en er foto's van te maken, maar als je graven en tempels bouwt die er zo ongeveer om schreeuwen om te worden gezien, denk ik dat mijn schroom wat overbodig is.

n.b. vandaag gearriveerd in Nha Trang, alwaar ik nog even de uitloper van een storm meepak. Het hoost. In de straat aan de overkant staat het water al kniediep en in de bouwput op de hoek is een mooie waterval ontstaan.